Projekt budowlany jest to opracowanie niezbędne do uzyskania pozwolenia na budowę oraz do jej realizacji. Zgodnie z Prawem Budowlanym (Art. 34 z późn. zm.) projekt budowlany powinien spełniać wymagania określone w decyzji o warunkach zabudowy (WZ). Projekt budowlany powinien zawierać: projekt architektoniczno-budowlany, projekt zagospodarowania działki lub terenu, sporządzony na aktualnej mapie sytuacyjno-wysokościowej, oświadczenia właściwych jednostek o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepła, gazu, odbioru ścieków, usług telekomunikacyjnych oraz dróg lądowych, w zależności od potrzeb wyniki badań geologiczno-inżynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.

Projekt indywidualny jest to opracowanie umożliwiające uzyskanie pozwolenia na budowę oraz do jej realizacji. Na jego opracowanie należy zdecydować się w przypadku, gdy nie udało nam się znaleźć gotowego projektu katalogowego, który spełniałby warunki zabudowy dla naszej działki. Jeżeli mamy działkę tzw. trudną - o nietypowym kształcie, ze spadkami, mocno zadrzewioną - to zamówienie indywidualnego projektu może okazać się koniecznością. W przypadku projektów budynków komercyjnych gdy znalezienie projektu typowego spełniającego wymagania jest bardzo trudne często sięga się właśnie po projekt indywidualny. Biuro opracowuje projekt spełniający wszelkie wymagania inwestora od strony funkcjonalnej, wizualnej, konstrukcyjnej oraz instalacyjnej.

Projekt gotowy jest to architektoniczno-budowlany projekt, którego dokumentacja jest wielokrotnie powielana i rozpowszechniana. Może stanowić jedną z 4 części projektu budowlanego. Konieczna jest jego adaptacja do istniejących warunków.

Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument, który określa wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb energetycznych związanych z użytkowaniem budynku lub części budynku, czyli energii na potrzeby ogrzewania i wentylacji, przygotowania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia, a w przypadku budynków niemieszkalnych również oświetlenia.

Świadectwo trzeba przekazać nabywcy lub najemcy w momencie gdy budynek, część budynku lub lokal będzie: zbywany na podstawie umowy sprzedaży, zbywany na podstawie umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, wynajęty. Oznacza to, że świadectwo sporządza się w celu przekazania go najemcy lub kupującemu, a więc przy okazji najmu lub sprzedaży budynku lub części budynku (obowiązek ten funkcjonuje w ustawie o charakterystyce energetycznej budynków od 2015 r., wcześniej (od 2009 r.) obowiązek ten funkcjonował w ustawie Prawo budowlane).

Krok 1: Decyzja o warunkach zabudowy lub wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego W urzędzie gminy należy uzyskać wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo warunki zabudowy. W sytuacji, gdy nasza działka nie jest objęta MPZP, występujemy wówczas o wydanie decyzji o Warunkach Zabudowy poprzez złożenie w urzędzie wniosku o WZ. Decyzję o warunkach zabudowy wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta lub upoważniony urzędnik. Trwa to zwykle 14 – 30 dni. W przypadku, gdy działka objęta jest planem zagospodarowania, wypis z miejscowego planu uzyskuje się o wiele szybciej. Często Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego jest dostępny na stronach konkretnych urzędów. Mając MPZP lub WZ , należy dokładnie sprawdzić wymagania planu zagospodarowania terenu dla konkretnej działki, aby mieć pewność wyboru odpowiedniego projektu pasującego do uwarunkowań działki i obowiązujących wymagań urzędowych. Krok 2. Geodeta i mapa do celów projektowych. Uprawniony geodeta musi wykonać aktualną mapę do celów projektowych w skali 1 : 500. Jest to mapa sytuacyjno-wysokościowa, która jest niezbędna do wykonania projektu budowlanego w Polsce. Na tę mapę architekt adaptujący naniesie obrys planowanej inwestycji – naszego domu. Dodatkowo, zaleca się wykonanie badań geotechnicznych, sprawdzających nośność gruntu oraz poziom wód gruntowych.

Krok 3. Zakup gotowego projektu architektoniczno – budowlanego lub zamówienie projektu indywidualnego. Kluczowym załącznikiem do wniosku jest projekt budowlany, który zawsze jest wydawany w czterech egzemplarzach. Jeden egzemplarz zostaje w urzędzie, drugi trafi do organu nadzoru budowlanego, pozostałe dwa egzemplarze projektu wracają do Inwestora. Jeden możemy zachować dla siebie jako kopię archiwalną, a drugi udostępniamy Kierownikowi Budowy. Wybór odpowiedniego projektu domu to niezwykle istotna kwestia. Pamiętajmy, projekt musi pasować do wymiarów działki, wytycznych określonych przez urząd konkretnej gminy oraz spełniać nasze indywidualne wymagania. Pełnoprawny projekt budowlany zawiera: część opisową, część architektoniczną, część konstrukcyjną, część instalacyjną, charakterystykę energetyczną, zgody na zmiany. Krok 4. Adaptacja projektu do działki. Adaptacja (dostosowanie) projektu gotowego do warunków terenowych (stref: wiatrowej, śniegowej, przemarzania) oraz wykonanie zmian w projekcie na życzenie inwestora przez uprawnionego architekta. Architekt sporządza na aktualnej mapie projekt zagospodarowania terenu, obejmujący: określenie granic działki lub terenu, usytuowanie, obrys i układy istniejących i projektowanych obiektów budowlanych, sieci uzbrojenia terenu, sposób odprowadzania lub oczyszczania ścieków, układ komunikacyjny i układ zieleni, ze wskazaniem charakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych odległości obiektów, w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich (Art. 34, pkt. 3, ust. 1). Adaptacja projektu gotowego do działki to najważniejszy etap zmierzający do pozwolenia na budowę. Zaadaptowany projekt gotowy posiada przede wszystkim projekt zagospodarowania terenu, czyli mapę działki z zaznaczonym obrysem domu, przyłączami, instalacjami, małą architekturą, projektowaną zielenią itp.

Krok 5. Uzyskanie warunków technicznych dostawy mediów: energii elektrycznej, gazu, wody, zapewnienie odbioru ścieków i odpadów stałych. Architekt adaptujący przygotowuje dokumentację do ZUDP czyli Zespołu Uzgodnień Dokumentacji Projektowej. Decyzja o warunkach zabudowy albo miejscowy plan mogą zawierać dodatkowe szczegółowe warunki (uzgodnienia i opinie różnych organów), które inwestor musi spełnić. Są to sprawy indywidualne i mogą dotyczyć np.: wyłączenia gruntów z produkcji rolnej albo leśnej (uzyskiwane w formie decyzji), opinii Konserwatora Zabytków, opinii Państwowego Inspektora Sanitarnego – jeżeli wymaga tego charakter obiektu, uzgodnienia przeciwpożarowe – jeśli wymaga tego charakter obiektu.

Krok 6. Uzyskanie pozwolenia na budowę. Pozwolenie na budowę wydawane jest w formie decyzji administracyjnej przez starostę. Zgodnie z art. 33 pkt. 2 Ustawy Prawo Budowlane, do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć: cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem architekta adaptującego o przynależności do izby samorządu zawodowego aktualnym na dzień opracowania projektu, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, wypis z rejestru gruntów dla działki swojej i sąsiednich, warunki techniczne dostawy mediów. Wniosek o pozwolenie na budowę musi być złożony na formularzu urzędowym (formularze dostępne są także na stronach internetowych) w terminie obowiązywania decyzji o warunkach zabudowy. We wniosku należy wskazać inwestora, rodzaj inwestycji (np. dom jednorodzinny), adres miejsca budowy oraz oznaczenie nieruchomości (obręb ewidencyjny, numer działki). Zgodnie z art. 35, pkt. 4 Ustawy Prawo budowlane, w razie spełnienia powyższych wymagań, właściwy organ nie może odmówić wydania decyzji o pozwoleniu na budowę. Decyzja wydawana jest w ciągu 65 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie takiej decyzji. Należy pamiętać, że w przypadku stwierdzenia błędów w złożonej dokumentacji, właściwy organ wydaje postanowienie o obowiązku usunięcia wskazanych nieprawidłowości, określając termin ich usunięcia. Po upływie tego terminu i nie usunięciu przez inwestora błędów, zostaje wydana decyzja o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budowę(art. 35, pkt. 3 Ustawy – Prawo budowlane).

Zgłoszenie robót budowlanych tak jak wniosek o pozwolenie na budowę należy złożyć w starostwie (lub w urzędzie miasta na prawach powiatu), w odpowiednim wydziale architektoniczno-budowlanym. Formularz zgłoszenia możemy pobrać w urzędzie lub z jego strony internetowej. Powinno ono zawierać: określenie rodzaju, zakresu i sposobu wykonania przewidzianych do realizacji robót budowlanych oraz terminich rozpoczęcia; oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane; w zależności od potrzeb należy załączyć odpowiednie szkice lub rysunki dotyczące planowanej inwestycji. Ustawa nie wymaga, aby zostały one przygotowane przez osobę z uprawnieniami budowlanymi. Nie jest też potrzebny projekt budowlany. To, czy będzie trzeba dołączyć szkice lub rysunki, zależy od rodzaju przewidzianych do wykonania robót i uznania urzędnika przyjmującego zgłoszenie; jeśli zamierzamy wybudować przyłącza, obiekt małej architektury w miejscu publicznym albo instalację zbiornikową na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m3 – dodatkowo dołączamy projekt zagospodarowania działki lub terenu przygotowany przez uprawnionego projektanta.
Prawo budowlane mówi, że zgłoszenia należy dokonać przed rozpoczęciem robót budowlanych, a do ich wykonywania można przystąpić po upływie 30 dni od dokonania zgłoszenia, jeżeli w tym czasie starosta (lub prezydent miasta na prawach powiatu) nie wniesie sprzeciwu w formie decyzji (jest to tak zwana zasada milczącej zgody). 30 dni to czas dla organu na faktyczną i prawną ocenę zgłoszenia. Instytucja zgłoszenia nie przewiduje wydawania przez organ aktu administracyjnego potwierdzającego możliwość rozpoczęcia robót. Samo milczenie i brak decyzji wyrażającej sprzeciw kończy postępowanie w sprawie wszczętej zgłoszeniem i uprawnia do podjęcia robót. Jeżeli jednak inwestor chciałby uzyskać potwierdzenie możliwości rozpoczęcia robót (niewniesienia sprzeciwu do zgłoszenia), może zwrócić się do organu o wydanie zaświadczenia w trybie art. 217 Kodeksu postępowania administracyjnego. Do wykonywania robót budowlanych musimy przystąpić w ciągu dwóch lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia – w przeciwnym razie zgłoszenie straci ważność (termin ten nie podlega przywróceniu), czyli po jego upływie trzeba dokonać nowego zgłoszenia. W przypadku robót podlegających zgłoszeniu nie ma obowiązku ustanowienia kierownika budowy oraz prowadzenia dziennika budowy – z wyjątkiem budowy instalacji zbiornikowej na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7 m3. O zakończeniu robót nie zawiadamia się organu nadzoru budowlanego.